به گزارش خبرنگار مهر، اولین روز از همایش سعدی و یونس امره، عصر سهشنبه 27 فروردین با حضور سعدیشناسان و امرهشناسان ایرانی و ترک در محل موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
در ابتدای این مراسم علیاصغر محمدخانی معاون فرهنگی شهر کتاب به بیان سخنانی درباره سعدی و یونس امره پرداخت.
در ادامه کوروش کمالی سروستانی، مدیر مرکز سعدیشناسی گفت: سعدی شاعر بزرگ ایران زمین، منادی صلح و عشق و دوستی و شاعری است ماندگار در ذهن و زبان ایرانیان و جهانیان. سعدی شیرازبند زبان و ادبیات فارسی و پایهگذار مکتب ادبی شیراز است. رمز و راز شکوه و ماندگاری آثار سعدی همچون دیگر شاعران کلاسیک جهان رویکرد انسانگرایانه و خداجویانه به ارزشهای مشترک فرهنگ جهانی همچون عشق، دوستی، صلح، احترام به یکدگر، حکمرانی عاقل و عادل، شادی و نشاط و مرگ و زندگی است. مدارا و مهربانی، رنج و مقاومت، زیبایی و شادمانی، کمآزاری و خداترسی از ویژگیهای آثار و جهانبینی سعدی و دلیل ماندگاری و اقبال به او در فرهنگ جهانی است.
وی افزود: زبان و ادب فارسی بارزترین روح لطیف فرهنگ ایرانی است و جهانیان از دیرباز این جلوه را بیش از همه در سخن سعدی بازیافتهاند. زبان فارسی همواره با زبان سعدی شناخته میشد و آثار او در فارسیآموزی نقش اصلی داشت. سعدی در جهان اسلام بانفوذترین شاعر ایرانی بوده است و بهویژه در دو امپراتوری بزرگ اسلامی، امپراتوری عثمانی در آناتولی و بالکان و امپراتوری گورکانی در هند که فارسی، زبان فرهنگی هر دوی آنها به شمار میرفت، شهرت و محبوبیتی کمنظیر داشت. در واقع از درون همین دو امپراتوری بود که آوازه سخن سعدی از مشرق به مغرب زمین رفت.
این محقق در ادامه گفت: سعدی، زاده شیراز و برآمده فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در قرن هفتم هجری و سیزدهم میلادی است؛ قرنی که در تاریخ بشری و بهویژه تاریخ اروپا نطفههای آغازین روشنگری با آثار پترارک و بوکاچو پیوند خورده است. پیوندی که در قرنهای بعدی به رنسانس تبدیل میشود و به شکوفایی اروپا. طرفه آنکه آنچه بعدها ویژگیهای ادبیات روشنگری شناخته میشود، پیش از این در آثار سعدی خلق شده بود. گلستان سعدی نخستین کتاب فارسی بود که به یک زبان اروپایی ترجمه شد و زمینه آشنایی شاعران، نویسندگان، فیلسوفان و اندیشمندان غرب را فراهم کرد. سعدی سنتشناس و سنتآفرین بود و از منادیان روشنگری در ایران قرن هفتم/ سیزدهم. به همین دلیل است که شاعران و اندیشمندانی چون ولتر، هوگو، دیدرو، لافونتن، گوته، شیلر، پوشکین، رنان، امرسون، بالزاک، موسه و بسیاری دیگر از او متأثر شدند.
مدیر مرکز سعدیشناسی گفت: از سال 1636 میلادی که اولین گزیده گلستان با ترجمه آندره دوریه به زبان فرانسوی چاپ و منتشر شد تا امروز، آثار سعدی به زبانهای مختلف از جمله انگلیسی، آلمانی، اسپانیایی، لاتین، ژاپنی، چینی، روسی، لهستانی، هلندی، ایتالیایی و... ترجمه و منتشر شده است. در شبه قاره هند سعدی جایگاه ویژهای دارد. گلستان و بوستان کتاب درسی بوده است. اولین کلیات سعدی در کلکته به چاپ رسیده است و آثار سعدی به زبانهای اردو، پنجابی، سندی، سنسکریت منتشر شده و کتاب کریمای سعدی که در ایران کمتر شناخته شده در شمارگان گستردهای چاپ و منتشر شده است.
این سعدیپژوه ادامه داد: در حوزه امپراتوری عثمانی آثار سعدی و به ویژه گلستان و بوستان همواره از اقبالی عام برخوردار بوده است. شروح مفصل شمعی و سودی بر گلستان یکی از نشانههای این اقبال است. برخی منابع کهنترین ترجمه گلستان به ترکی را منسوب به سیف فرغانی شاعر قرن هفتم میدانند. روند خوانش آثار سعدی و سعدیپژوهی سه دوره متفاوت را در ترکیه پشت سر گذاشته است اول دوره پیش از فرمانروایی عثمانیان، دوم دوره عثمانی و در نهایت دوره جمهوریت. در دوره اول سعدی در آناتولی چندان پرآوازه بود که افلاکی اثر ماندگار خود «مناقبالعارفین» را با بخشی از مقدمه گلستان آغاز میکند. در دوره عثمانی تألیف و تدوین شرحهای مختلف گلستان و بوستان نشاندهنده اهمیت ادبی و آموزشی آثار سعدی است و در دوره جمهوریت و پس از تغییر الفبای عربی و تبدیل آن به الفبای لاتین، در وزارت فرهنگ ترکیه ادارهای به نام اداره ترجمه تأسیس شد که مؤظف بود در ترجمه متنهای جدید و کهن به ترکی با الفبای لاتین بکوشد. از نخستین تجربههای این اداره، بازنویسی بوستان و گلستان به خط لاتین و انتشار آن بود.
وی گفت: سعدی شاعری جهانی است و جهان شاعر نیز در آثارش اقصای عالم را در برمیگیرد. در نثر و نظم به شهرها و گسترهها و کشورها و قبیلهها و اندیشهها و دینهای مختلف میپردازد. از هند، سند، چین، مصر، روم، غزنین، خجند، بابل، بغداد، بلخ، مکه، بیتالمقدس، شام، یمن، ختن، یونان، زنگبار، صَنعا، کشمیر، دمشق، طرابلس، سخن میگوید و از فارس و تاجیک و تازی و ترک و تتر و از مسلمان و نصرانی و یهود و هندو، و از فلاطون، ذوالنون و فیلسوفان یونان و روم.
کمالی سروستانی در پایان گفت: پرداختن به نگاه سعدی به جهان روزگار خود در این مقال نمیگنجد و تنها اشاره کوتاه به واژه «ترک» در آثار سعدی به میمنت همایش سعدی و یونس امره، خالی از لطف نیست. واژه ترک و ترکیبهایی چون ترکان، تنگ ترکان، ترکان یغمایی، ترک ختایی و ترک شیرازی جمعاً 32 بار در کلیات سعدی آمده است. سعدی به ترک هم به عنوان قومی ماندگار و به هم به عنوان صفتی پرنگار میپردازد.
نظر شما